Bywyd modern: teithio rhyngwladol.

Efallai ein bod yn byw mewn un lle ond rydym yn ymweld â ffrindiau a chydweithwyr mewn mannau eraill. Rydyn ni'n mynd dramor ar ein gwyliau. Rydym yn prynu bwyd, dillad a'r teclynnau diweddaraf o bob cwr o'r byd. Mae trafnidiaeth fodern (awyrennau, llongau, ceir) yn golygu ein bod yn gallu teithio a masnachu ymhellach, ac yn haws, nac unrhyw un erioed o'r blaen.

Wrth inni deithio ledled y byd, mae'n golygu fod y mico-organebau sy'n byw arnom ni yn gallu bachu ar y cyfle ac ymuno â ni ar ein gwyliau! Mae hyn hefyd yn golygu y gellir cario bacteria sy'n achosi haint. Trwy wneud hyn, mae gan bathogenau lwybr hawdd i ledaenu o amgylch y blaned. Ac maen nhw'n sicr yn gwneud y gorau ohono!!

Edrychwch ar bandemig COVID-19 fel enghraifft o sut y gall organeb heintus ddechrau mewn un lle, a lledaenu'n gyflym o amgylch y blaned.

Felly beth yw pandemig?

Mae llawer o glefydau heintus yn endemig mewn poblogaeth benodol, sy'n golygu fod yr haint yn gyson bresennol ar lefelau cymharol isel (mewn 'cyflwr cyson'), heb ddylanwad o'r tu allan. Er enghraifft, mae brech yr ieir sy'n heintus ymhlith plant yn endemig yn y Deyrnas Unedig, ond nid felly glefyd trofannol malaria.

Mae epidemig yn ymlediad sydyn o haint i nifer fawr o bobl, mewn amser byr iawn, ymhell uwchlaw'r lefelau arferol. Fel arfer, achosir epidemig gan bathogenau newydd nad yw'r rhan fwyaf o bobl yn y boblogaeth honno'n ddiogel yn eu herbyn (er enghraifft, feirws Ebola yn Affrica), neu straen newydd o bathogen sy'n bodoli eisoes (er enghraifft, ffliw tymhorol).

Mae pandemig yn epidemig o glefyd heintus sy'n lledaenu ar draws cyfandiroedd cyfan neu hyd yn oed yn fyd-eang, ledled y byd. Gall pandemigau yn aml effeithio ar nifer sylweddol o bobl, arwain at lawer o farwolaethau ac amharu ar gymdeithasau a niweidio economïau gwledydd.

Yr enghraifft ddiweddaraf o bandemig byd-eang yw'r achosion trychinebus o COVID-19, sydd eisoes wedi heintio cannoedd o filiynau o bobl ledled y byd ac wedi achosi mwy na 6.5 miliwn o farwolaethau ers mis Ionawr 2020. Ond drwy gydol hanes, mae bodau dynol wedi profi llawer o epidemigau dinistriol eraill a phandemigau o glefydau fel pla, colera, y frech wen a'r polio (gweler ein llinell amser am fwy o fanylion).

Erbyn hyn, mae angen i wyddonwyr, meddygon a gwleidyddion fod yn barod ar gyfer y posibilrwydd o bandemig bacterol a achosir gan wrthfiotigau sy'n gwrthsefyll gwrthfiotigau superbugs.

Gêm Pandemig

Rhowch gynnig ar ein gêm, a dysgwch sut mae rhai micro-organebau heintus yn llwyddo i ledaenu o wlad i wlad!

Efallai y byddwch wedyn yn deall yn well sut y gall clefydau achosi  ymlediadau dinistriol a theithio ledled y byd.

Anfonwch sgrinlun o'ch gêm atom, neu trydarwch ni @CUSuperbugs!