Mae brechlynnau'n gwneud rhywbeth clyfar iawn. 🤓

Maent yn manteisio ar allu'r system imiwnedd i gofio heintiau blaenorol a datblygu'r hyn a alwn yn 'imiwnedd amddiffynnol' — amddiffyniad rhag cael yr un haint eto.

Yn y bôn, nod brechlynnau yw ysgogi ymateb imiwnedd yn erbyn pathogen sy'n debyg iawn neu'n aml hyd yn oed yn well na'r ymateb imiwnedd yn ystod yr haint ei hun.

Gall hyn fod yn amddiffyniad llawn, sy'n golygu yn y rhan fwyaf o achosion nad ydych yn mynd yn sâl o gwbl pan fyddwch yn dal yr haint. Neu gall fod yn amddiffyniad rhannol, sy'n golygu nad ydych yn mynd mor sâl â rhywun heb y brechlyn.

Er mwyn gwneud hynny, mae dau brif ddewis:

1. Yn aml, byddwch yn derbyn fersiwn byw diogel a diniwed ('gwanedig') o'r pathogen gwreiddiol, sy'n dal i achosi haint ysgafn (ac na fyddwch hyd yn oed yn sylwi arno mewn llawer o achosion).

2. Mae brechlynnau eraill yn cynnwys darnau o'r pathogen, na fyddant yn achosi haint byw, ond bydd y system imiwnedd yn dal i gynnal ymateb imiwnedd amddiffynnol yn eu herbyn. Gall hyn ddefnyddio bacteria neu feirysau anweithredol wedi'u stwnsio, cydrannau pur fel proteinau feirysol , neu foleciwl o'r enw mRNA.

Yn y rhan fwyaf o frechlynnau, cyflawnir yr amddiffyniad rhag haint trwy gynhyrchu gwrthgyrff penodol yn erbyn y pathogen a chynhyrchu T-gelloedd a B-gelloedd. Gall y cof hwn barhau am flynyddoedd lawer, weithiau hyd yn oed am oes! Mewn achosion eraill, efallai y bydd angen 'hwb' ar eich system imiwnedd i’w hatgoffa o sut mae'r pathogen yn edrych.

Rhywbeth yn debyg ichi yn gorfod adolygu cyn arholiad ysgol.

8 Rhagfyr 2020: Maggie Keenan, 90 oed o Coventry, yw'r person cyntaf yn y byd i dderbyn y brechlyn Covid-19 sydd newydd ei gymeradwyo.