Felly Beth yw Microbioleg?
Astudio pethau byw sy'n fach iawn, iawn.
Ystyr 'Micro' yw bach neu fach. Ystyr 'organeb' yw peth byw. Felly, mae MICRO-ORGANEBAU yn bethau byw bach iawn.
Mor fach ni allwn eu gweld ar ein pennau ein hunain. Mae'n rhaid i ni ddefnyddio microsgopau, sy'n ein galluogi i edrych ar bethau mewn gwirionedd, yn agos iawn. 🔬
Mae micro-organebau yn byw ym mhobman. Mewn afonydd, eich gardd, eich cegin, eich ystafell ymolchi, a hyd yn oed ynddoch ac arnoch chi!
Cliciwch ar bob delwedd i gael gwybod mwy am y gwahanol fathau o ficro-organebau isod.
Bacteria
Archaea
Feirysau
Ffyngau
Protozoa
Lle dechreuodd Microbioleg
Enghraifft o'r microsgopau cyntaf un, yn debyg i'r hyn a fyddai wedi cael ei ddefnyddio gan van Leeuwenhoek
Antonie van Leeuwenhoek (1632-1723)
Tad Microbioleg
Gwyddonydd o'r Iseldiroedd oedd Antonie van Leeuwenhoek. Dechreuodd ei fywyd gwaith fel dilledydd, yn gwneud a gwerthu dillad. Ond roedd yn ei chael hi'n anodd gweld yr edau tenau iawn sydd eu hangen, ac felly datblygodd ficrosgopau cynnar iawn. Roedd y microsgopau hyn yn caniatáu iddo edrych ar bethau bach iawn yn agos.
Roedd y microsgopau mor effeithiol, fel yr aeth van Leeuwenhoek yn fuan i weithio ym myd gwyddoniaeth, gan ddefnyddio ei ficrosgop i archwilio llau, chwain a gwenyn.
Yn y pen draw, dechreuodd edrych ar bob math o bethau - gwaed, croen, pridd, dŵr. Ac roedd yr hyn a ganfu'n ddiddorol iddo, a dyma ddechrau MICROBIOLEG fel y gwyddom amdano.
Yr hyn a ganfu Antonie van Leeuwenhoek oedd byd microsgopig newydd yn llawn o'r hyn a alwodd yn 'filionos' (anifeiliaid bach). Pethau byw bach o bob siâp a maint gwahanol, nad ydynt yn weladwy gyda'r llygad noeth.
Ychydig a wyddai mai micro-organebau oedd y rhain y byddem yn dal i ddysgu amdanynt hyd heddiw!
Diolch am gychwyn ar ein taith ficrobioleg, Tony!
Enghraifft o'r 'milionos' a ddarganfuwyd gan Antonie van Leeuwenhoek
➡️ Pa mor fach ydyn ni'n siarad?
Allwch chi ddyfalu pa organebau yw'r lleiaf a mwyaf?